Streszczenie: Celem artykułu jest diagnoza i ocena zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa świętokrzyskiego oraz wskazanie grup powiatów o podobnym poziomie rozwoju. Badanie przeprowadzono dla lat 2010 i 2015. Wykorzystano w nim wskaźniki charakteryzujące rozwój społeczno-gospodarczy w następujących dziedzinach: sytuacja demograficzna i rynek pracy, potencjał społeczny, struktura gospodarcza powiatu, infrastruktura techniczna oraz stan i ochrona środowiska naturalnego. Do syntetycznej oceny rozwoju społeczno-gospodarczego zastosowano metodę wzorca rozwoju Hellwiga, a za pomocą metody grupowania Warda wyodrębniono grupy powiatów podobnych pod względem badanego zjawiska. Przeprowadzona analiza pozwoliła na zidentyfikowanie powiatów o najwyższym, wysokim, niskim i bardzo niskim poziomie rozwoju.
Abstract: The aim of the article is to diagnose and evaluate the diversification of socio-economic development of powiats of Świętokrzyskie voivodship and to indicate groups of powiats with comparable levels of development. The research was conducted for the years 2010 and 2015. The indicators applied are systematised into the following areas: demographics and labour market, social potential, economic structure of a powiat, technical infrastructure, condition and protection of the natural environment. Hellwig's method of development pattern was employed to make synthetic evaluation of socio-economic development of powiats and Ward’s clustering method was used to identify groups of powiats similar in terms of the studied phenomenon. The analysis enabled to identify powiats with the highest, high, low and lowest levels of development.
B I B L I O G R A F I ABański, J., Czapiewski, K. I. (2008). Ekspertyza. Identyfikacja i ocena czynników sukcesu społeczno-gospodarczego na obszarach wiejskich. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Bąkiewicz, A., Czaplicka, K. (2011). Wzrost i rozwój gospodarczy w krajach rozwijających się. W: R. Piasecki (red.), Ekonomia rozwoju. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Brol, R. (1998). Rozwój lokalny — nowa logika rozwoju gospodarczego. W: R. Brol (red.), Gospodarka lokalna w teorii i w praktyce. Wrocław: Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 785.
Grabiński, T., Sokołowski, A. (1984). Z badań nad efektywnością wybranych procedur taksonomicznych. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, (181). Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Hellwig, Z. (1968). Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, 15(4). Warszawa: PAN.
Jańczuk, L. (2013). Determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego regionów w Polsce. Roczniki Nauk Społecznych, 5(1). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II — Wydział Nauk Społecznych KUL.
Marciniak, S. (1997). Innowacje i rozwój gospodarczy. Warszawa: Ośrodek Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej.
Miłek, D., Paluch, P. (2016). Rozwój społeczno-gospodarczy polskich regionów. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, (48). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Difin.
MRR. (2012). Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Piontek, B. (2006), Współczesne uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego. Bytom: HYLA.
Sokołowski, A. (1992). Empiryczne testy istotności w taksonomii. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, (108). Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Stec, M. (2011). Uwarunkowania rozwojowe województw w Polsce — analiza statystyczno-ekonometryczna. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, (20). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Strahl, D. (2006). Metody oceny rozwoju regionalnego. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego.
Suchecki, B. (red.). (2010). Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Szkutnik, W., Sączewska-Piotrowska, A., Hadaś-Dyduch, M. (2015). Metody taksonomiczne z programem STATISTICA. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
Szlachta, J. (1996). Główne problemy polityki rozwoju regionalnego Polski na przełomie XX i XXI wieku. W: R. Broszkiewicz (red.), Strategiczne wyzwania dla polityki rozwoju regionalnego Polski. Warszawa: Wydawnictwo Friedrich Ebert-Stiftung.
Szymla, Z. (1994). Regionalne uwarunkowania rozwoju przemysłu. Kraków: Ossolineum.
US w Kielcach. (2011). Rocznik statystyczny województwa świętokrzyskiego 2011. Podregiony, powiaty, gminy. Kielce: US w Kielcach.
US w Kielcach. (2016). Rocznik statystyczny województwa świętokrzyskiego 2016. Podregiony, powiaty, gminy. Kielce: US w Kielcach.
Zeliaś, A. (red.). (2000). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej. 
YADDA/CEON