Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych silnika FIAT MultiJet 1.3 SDE 90 KM pracującego według wybranych charakterystyk obciążeniowych przy prędkościach obrotowych wału korbowego n=1200, 1750, 2400, 3000, 3800, 4000 i 4200 obr/min oraz według zewnętrznej charakterystyki prędkościowej. Podczas badań eksperymentalnych mierzono: prędkość obrotową wału korbowego, moment obrotowy, przebieg ciśnienia w cylindrze i w przewodzie wtryskowym, dawkę paliwa wtryskiwaną w pierwszym i drugim etapie wtrysku, dawkę zasadniczą oraz całkowitą dawkę paliwa przypadającą na cykl pracy, stopień recyrkulacji spalin i współczynnik nadmiaru powietrza. Na podstawie pomiarów wyznaczono następujące wielkości: kąt wyprzedzenia wtrysku dawki pierwszej, drugiej i zasadniczej, średnie ciśnienie efektywne, średnie ciśnienie indykowane, sprawność indykowaną, okres opóźnienia samozapłonu dawki zasadniczej, maksymalną temperaturę czynnika roboczego w czasie procesu spalania, maksymalną szybkość wydzielania względnej ilości ciepła i kąt jej wystąpienia. Na podstawie zmierzonych i wyznaczonych wyznaczono korelację parametrów charakterystyki wydzielania ciepła z pierwszą, drugą i zasadniczą dawką paliwa, kątem początku wtrysku tych dawek, ciśnieniem efektywnym, stopniem recyrkulacji spalin. Ponadto wyznaczono korelację między parametrami indykowanymi a dawką pierwszego, drugiego i zasadniczego wtrysku paliwa oraz kątem wyprzedzenia wtrysku tych dawek.
Abstract: The article presents the research results of the FIAT MultiJet 1.3 SDE 90 KM engine working at selected load characteristics at rotational speeds of the crankshaft n = 1200, 1750, 2400, 3000, 3800, 4000 and 4200 rpm and full load conditions. The quantities measured during the research were: the crankshaft speed, torque, pressure process in the cylinder and in the injection pipe, fuel dose injected in the first and second injection stage, main and the total dose of fuel per operating cycle, the degree of exhaust gas recirculation and the coefficient of excess air. On the basis of measurements, following quantities were estimated: the angle of injection advance of first, second, and main dose, mean effective pressure, main indicated pressure, indicated efficiency, self-ignition delay period of the main dose, the maximum temperature of the fuel-air mixture during the combustion process, the maximum speed of the relative heat amount release and the angle of its occurrence. On the basis of measured and estimated quantities the correlation of parameters of heat release characteristics with the first, the second and main fuel dose, the injection beginning angle of these doses, effective pressure, degree of exhaust gas recirculation was designated. Moreover, the correlation between the indicated parameters and dose of the first, second and main fuel injection and the injection angle advance of its doses was estimated.
B I B L I O G R A F I A1. Ambrozik A.., Ambrozik T., Łagowski P.: Aproksymacja rzeczywistego wykresu indykatorowego funkcjami sklejanymi, Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów 2(69)/2008XV – Mechanika, Ekologia, Bezpieczeństwo. Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej, s. 17-28, Warszawa 2008.
2. Ambrozik A., Łagowski P.: Selected methods of identifying heat release characteristics incompression-ignition combustion engines, Journal of KONES Internal Combustion Engines, Vol.12, pp. 15-22, 2005.
3. Ambrozik A.: Analiza cykli pracy czterosuwowych silników spalinowych, wyd. Politechnika Świętokrzyska, Kielce 2010.
4. Ambrozik T., Łagowski P.: Wpływ dodatku metanolu i etanolu do benzyny na stężenia szkodliwych składników spalin w silniku o zapłonie iskrowym, czasopismo Logistyka 4/2014.
5. Ambrozik T.: Wpływ recyrkulacji spalin na stężenia spalin w silniku FIAT MultiJet 1.3, czasopismo Logistyka 4/2014.
6. Ambrozik T.: Internal combustion engine, Politechnika Świętokrzyska, on-line: http://wmibm-moodle.tu.kielce.pl, Kielce, 2013.
7. Ambrozik T.: Proces spalania w silniku z wieloetapowym wtryskiem paliwa, praca doktorska, Politechnika Świętokrzyska, Kielce, 2012.
8. Donghui Qi, Michael Leick, Yu Liu, Chia-fon F. Lee: Effect of EGR and injection timing on combustion and emission characteristics of split injection strategy DI-diesel engine fueled with biodiesel, Fuel 90 (2011) 1884–1891, 2011.
9. Hyun Kyu Suh: Investigations of multiple injection strategies for the improvement of combustion and exhaust emissions characteristics in a low compression ratio (CR) engine, Applied Energy 88 (2011) 5013–5019, 2011.
10. Łagowski P.: Ocena wskaźników ekonomiczno – energetycznych i ekologicznych turbodoładowanego silnika o zapłonie wymuszonym 1.2 TSI, czasopismo Logistyka – Nauka 3/2014.
11. Lejda K., Jaworski A.: Influence of selected injection parameters on the hydrocarbons emission in the common rail system of diesel engine, Combustion Engines, 2007-SC2-072 (P07-C072), 101-106, 2007.
12. Lejda K.: An influence of exhaust gas recirculation on NOX and other toxic components emission in diesel engines, TEKA Komisji Mot. Energ. Roln., pp. 128-137, 2006.
13. Orliński P., Orliński S., Wojs M.: The effect of diesel fuel mixture and camelina oil ester on the process of fuel injection in traction engine, w: Journal of KONES, vol. 20, nr 1, ss. 255-262, 2013.
14. Orliński P.: Ocena wybranych wskaźników pracy silnika rolniczego o zapłonie samoczynnym zasilanego olejami roślinnymi, w: Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów, Instytut Pojazdów Politechniki Warszawskiej, vol. 92, nr 1, ss. 85-95, 2013.
15. Orliński P.: Wybrane zagadnienia procesu spalania paliw pochodzenia roślinnego w silnikach o zapłonie samoczynnym, Instytut Naukowo-Wydawniczy „SPATIUM”. sp. z o.o., 2013.
16. Orliński S., Orlińska M.: Wpływ obciążenia silnika rolniczego Perkins zasilanego estrem z lnianki na operacyjne wskaźniki jego pracy, s. 4866-4877, Logistyka 3/2014.
17. Postrzednik S., Żmudka Z., Przybyła G.: Influence of the exhaust gas recirculation on the oxygen contents and its excess ratio in the engine combustion chamber, Journal of KONES Powertrain and transport, Vol. 20, No. 3, pp. 315-321, 2013.
18. Ramón Piloto Rodríguez, Roger Sierens, Sebastian Verhelst: Ignition delay in a palm oil and rapeseed oil biodiesel fuelled engine and predictive correlations for the ignition delay period, Fuel 90 (2011) 766–772, 2011.
19. Snarska A.: Statystyka. Ekonometria. Prognozowanie. Ćwiczenia z Excelem, wyd. Placet, Warszawa 2005. 
YADDA/CEON