Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań powłok niklowych oraz kompozytowych nanoszonych sposobem naddźwiękowym - HVOF z proszków Ni, Ni-SiC, Ni-TiN oraz Ni-Al2O3 na podłożu ze stali C45. Sposób doboru takich materiałów ceramicznych podyktowany został ich budową wiązań chemicznych, odpowiednio kowalencyjnym, metalicznym i jonowym, a w związku z tym różną aktywnością podczas tarcia. Podstawowym celem pracy było określenie charakteru oddziaływań tribochemicznych dodatków przeciwzużyciowych - AW typu ZDTP na uzyskane powłoki. Powłoki poddano obserwacjom mikroskopowym na elektronowym mikroskopie skaningowym SEM. Badania tribologiczne zrealizowano dzięki użyciu testera tribologicznego T-01M w warunkach tarcia technicznie suchego i granicznego. Jako substancje smarowe zastosowano mineralną bazę olejową oraz mineralną bazę olejową z 1% dodatkiem ZDTP. Analiza porównawcza właściwości wytworzonych powłok niklowych i kompozytowych, potwierdziła zróżnicowaną aktywność tribochemiczną, decydującą o efektywności tribologicznej powstających podczas tarcia przeciwzużyciowych warstw powierzchniowych.
Abstract: This paper presents the results of the research on nickel and composite coatings formed by High Velocity Oxygen Fuels Thermal Spray Process - HVOF from the Ni, Ni-SiC, Ni-TiN and Ni-Al2O3 powders on steel C45. The coatings are produced from commercial and synthesised powder materials. Their morphology and the structure of the coatings were imaged with a scanning electron microscope (SEM/EDS). The wear resistance and friction coefficient of the composite coatings were determined by a T-01M, a ball-disc tester. The tests were realised for technically dry friction and boundary lubrication in model lubricants: oil bases and oil bases with antiwear additives - 1% mass; ZDTP, during technically dry friction and boundary lubrication in model lubricants; oil bases and oil bases with antiwear additives AW. The analyses of the tribological tests confirm that the kind of chemical assimilate in fact had a determination on the properties.
B I B L I O G R A F I A1. Brandt O.C.: Mechanical Properties of HVOF Coatings., Journal of Thermal Spray Technology 2, 1995, 147-152.
2. Shamimi Nouri A., Liu Y., Lewandowski J.: Effects of Thermal Exposure and Test Temperature on Structure Evolution and Hardness/Viscosity of an Iron-Based Metallic Glass, Metallurgical and Materials Transactions A, 6, 2009, 1314-1323.
3. Ozimina D.: Przeciwzużyciowe warstwy wierzchnie w układach tribologicznych, Monografia nr 33, Wyd. PSk., Kielce 2002.
4. Madej M., Ozimina D., Piwoński I.: The influence of tribochemical reactions of antiwear additives on heterogeneous surface layers in boundary lubrication, Tribology Letters 2, 2006, 135-141.
5. PN-EN 1395-2:2007 Natryskiwanie cieplne - Badania odbiorcze urządzeń do natryskiwania cieplnego - Część 2: Natryskiwanie płomieniowe z uwzględnieniem natryskiwania naddźwiękowego HVOF. 
YADDA/CEON