Streszczenie: Nierozłącznym elementem procesu produkcji wapienia jest transport hydromieszaniny popłuczkowej składającej się z drobnoziarnistej fazy stałej i wody służącej jako jej nośnik. W końcowym etapie procesu technologicznego hydromieszanina ta poddawana jest klarowaniu w osadniku. Oddzielona od sklarowa-nej wody hydromieszanina charakteryzuje się dużą lepkością, co utrudnia jej dalszy transport na miejsce składowania. Znacząca wartość przyrostu lepkości hydromieszaniny popłuczkowej skutkuje powstawa-niem znacznych oporów przepływu w instalacji rurociągowej. W celu poprawy jej własności poszukuje się substancji zwanych deflokulantami, które po dodaniu do hydromieszaniny spowodują redukcję oporów przepływu poprzez zmniejszenie jej lepkości, a tym samym redukcję strat tarcia zachodzącego w rurociągu.
W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań eksperymentalnych wpływu kombinacji dwóch wybranych dodatków w charakterze deflokulantów na ograniczenie lepkości hydromieszaniny popłucz-kowej o trzech różnych wartościach koncentracji masowej. Celem badań było wyznaczenie kombinacji dodatków, które po zaaplikowaniu do hydromieszaniny o danej koncentracji masowej spowodować mogą znaczny spadek jej lepkości, a co za tym idzie obniżenie zapotrzebowania energetycznego pomp zainsta-lowanych w przewodach transportujących ją do miejsca utylizacji.
Abstract: Limestone hydromixture appears in the lime production process as the result of rinsing the processed material. It consists of particles with diameter smaller than 2mm and the water that serves as a carrier of solid fraction. Hydromixture is directed to the settling tank, where solid fraction sediments and the excess water through the transfer system is recovered for re-circulation. Collected at the bottom of the tank sludge is deposited in a landfill located on the premises. Formed in the settling tank thickened hydromixture is characterized of high viscosity. Rheological properties of limestone hydromixture hinder its further free transport in the pipeline due to generated flow resistance. To improve this state of affairs, it could be applied chemical treatment, which main task is to give the hydromixture properties suitable for the condition encountered in hydrotransport. Such additives are called as deflocculants or thinners or dis-persants, and are chemical compounds which added to aqueous solution are intended to push away sus-pended particles from each other.
The paper presents the result of research allowing reduction of viscosity in limestone hydromixture. Results demonstrate rheological properties of such hydromixture with and without the addition of modi-fying substances that causes decrease of hydromixture viscosity. Achieving the desired effects increases the degree of dispersion of the solid phase suspended in the carrier liquid and improving its ability to smooth flow with decreased friction. Another significant task of deflocculants is preventing the settling of solid particles on the bottom of pipeline. Such sedimentation process could result in plugging of the pipe.
B I B L I O G R A F I A[1] Bartosik A.: Badania symulacyjne i eksperymentalne osiowo-symetrycznego przepływu drobno- i grubo dyspersyjnej hydromieszaniny w przewodach tłocznych, Wydawnictwo Politechniki Święto-krzyskiej, Kielce 2009, s. 26-30.
[2] Bartosik A.: Laminarisation effect in fine-dispersive slurry flow, Archives of Thermodynamics, vol. 29, No. 3, pp. 69-82.
[3] Liu H., Nobles J.S., Wu J., Zuniga R.: Economics of coal log pipeline for transporting coal, Trans-portation Research Part A: Policy and Practice vol. 32, No. 5 (1998), s. 377-391.
[4] Praca zbiorowa pod red. Gimbela R., Jekela M. i Lieβfelda R.: Podstawy i technologie uzdatniania wody. Tom I. Oficyna Wydawnicza PROJPRZEMEKO. Bydgoszcz 2008, s. 88, 102.
[5] Bartosik A., Jaworska B.: Improving the efficiency of lime production process using flocculant, wyd. PA Nova S.A., Gliwice 2013, s.77-84.
[6] Bartosik A., Jaworska B.: The influence of additives on rheological properties of limestone slurry, Journal of Physics: Conference Series, IOP PUBLISHING LTD, DIRAC HOUSE, TEMPLE BACK, BRISTOL BS1 6BE, ENGLAND, tom: 530, strony: 1-8.
[7] Jaworska B.: Analiza wpływu wybranych deflokulantów na transport szlamu popłuczkowego w pro-cesie produkcji wapienia, wyd. Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 2014, s. 606-616. 
YADDA/CEON