Streszczenie: W wielu gałęziach przemysłu (np. przemysł papierniczy, chemiczny, hutniczy, energetyczny, okrętowy) produkowane są przedmioty o powierzchniach walcowych, które podczas przebiegu procesu technologicznego wymagają stałej oceny zarysu walcowości. Metody, które mogą być wykorzystane do pomiarów walcowości należą do metod odniesieniowych. Na odchyłkę walcowości składa się odchyłka okrągłości w różnych przekrojach przedmiotu, względna zmiana jego średnicy oraz niecentryczność zarysów względem nominalnej osi przedmiotu. Dotychczas stosowane odniesieniowe systemy pomiarowe umożliwiają pomiar zarysów okrągłości względem starych punktów podparcia w różnych przekrojach poprzecznych mierzonego przedmiotu. Dodatkowo istnieje możliwość oceny względnej różnicy średnic. Natomiast w tradycyjnych odniesieniowych układach pomiarowych nie ma możliwości pomiaru niecentryczności zarysów. W związku z tym opracowano odpowiedni odniesieniowy układ pomiarowy do pomiaru walcowości, dla którego zbudowano model matematyczny. Weryfikację tego modelu przeprowadzono na zaprojektowanym oryginalnym stanowisku badawczym, wyposażonym w zbudowany przyrząd pomiarowy PSA 6. Na stanowisku tym wykonano pomiary specjalnie przygotowanych wałków, których zarysy walcowości zostały także ocenione na tradycyjnym bezodniesieniowym przyrządzie pomiarowym. Otrzymane wyniki zostały sprawdzone statystycznie, a uzyskane parametry posłużyły do ustalenia dokładności metody.
Abstract: Products with cylindrical surfaces are manufactured in many industries, e.g. paper, chemical, steel, heating or shipping. It is required that regular estimations of cylindricity profiles be made during the manufacturing process. Cylindricity can be measured using the reference methods. The cylindrcity deviation includes the roundness deviation in different sections of an object, the relative change of its diameter and the non-centricity of profiles in relation to the nominal axis of the object. The reference measurement systems applied nowadays enable measurement of roundness profiles in relation to constant points of support in different cross-sections of the measured object. Furthermore, it is possible to evaluate the relative difference of the diameters. However, in traditional reference measurement systems there is no possibility of measurement of the non-centricity of profiles. That is why appropriate reference system for measurement of cylindricity has been built, for which a mathematical model has been developed. The verification of the developed system wa carried out using original measuring stand, equipped with newly constructed measuring instrument PSA 6. On this measuring stand cylindricity measurements of specially prepared cylindres were made. The cylindricity measurements of the cylinders were also evaluated using traditional non-reference measuring instrument. The results of the experiment were verified statistically, and obtained values of parameters were used to establishing the value of the error of proposed method.
YADDA/CEON