Streszczenie: Szara gospodarka jako zjawisko wielowymiarowe budzi kontrowersje oraz przysparza badaczom licznych problemów. Ze względu na to, że podmioty gospodarcze działające w gospodarce nieobserwowanej (ukrytej) dążą do pozostawania poza systemami ewidencjonowania, niemożliwy jest bezpośredni pomiar rozmiaru tego zjawiska. Celem artykułu jest przedstawienie rezultatów szacowania rozmiarów szarej strefy w Polsce na podstawie zidentyfikowanych rozbieżności między PKB w ujęciu produkcyjnym a PKB w ujęciu wydatkowym. Zaproponowano autorskie podejście, oparte na idei metod rezydualnych. W badaniu wyznaczono dwa modele opisujące zależności pomiędzy przyrostami PKB a przyrostami wskaźników wykorzystywanych w wymienionych definicyjnych ujęciach PKB. Zidentyfikowane rozbieżności między PKB w ujęciu produkcyjnym a PKB w ujęciu wydatkowym posłużyły do oszacowania rozmiaru szarej gospodarki w Polsce, wyrażonej w postaci udziału w PKB. Analizę przeprowadzono na podstawie danych panelowych z Banku Danych Lokalnych GUS dotyczących wartości wybranych wskaźników makroekonomicznych mierzonych w skali województw za lata 2000–2017.
Uzyskane wyniki są zbliżone do oszacowań rozmiaru szarej strefy podawanych przez GUS oraz EY, a częściowo także przez United Nations Global Compact. Zaprezentowana w artykule analiza stanowi część badań prowadzonych w Ośrodku Badań Gospodarki Nieobserwowanej w Urzędzie Statystycznym w Kielcach w ramach doskonalenia metodologii stosowanej przez statystykę publiczną w Polsce.
Abstract: The shadow economy, as an interdisciplinary phenomenon, generates many controversies and difficulties for researchers. Economic entities operating within the non-observed
(hidden) economy strive to escape official records, therefore a direct estimation of the extent of
the phenomenon remains unobtainable. The aim of this article is to present the results of the
estimation of the size of the shadow economy in Poland on the basis of the differences
between GDP calculated according to the ‘production’ and the ‘expenditure’ approaches. The
authors propose an original technique based on the idea of residual methods. In the course of the study, two models describing the dependencies between the growth of GDP and the
growth of indicators used in the in the above-mentioned approaches to GDP calculation were
established. The identified differences between the value of this measure calculated according
to the production and expenditure approaches were used for the estimation of the size of the
shadow economy in Poland, presented as a share in GDP. The analysis was carried out on the
basis of panel data reflecting the values of selected macroeconomic indicators measured on
the voivodship scale in the years 2000–2017, drawn from the Local Data Bank of Statistics
Poland. The obtained results resemble to a large extent the estimates of the shadow economy
by Statistics Poland and EY, and also partly that by United Nations Global Compact. The analysis
presented in the paper is part of the research conducted by the Centre for Non-Observed
Economy Srudies (OGN) at the Statistical Office in Kielce, whose aim is to improve the methodology currently used by official statistics in Poland.
Pełny tekst 
DOI