Streszczenie: Osady ściekowe z oczyszczalni ścieków mają istotne właściwości glebotwórcze i nawozowe. Nie zawsze jednak mogą być
one wykorzystywane do tego celu. Jedną z głównych przyczyn dla których nie można wykorzystać osadów na cele przyrodnicze,
jest zawartość w nich metali ciężkich. Osady ściekowe z oczyszczalni w Kornicy oraz Pińczowie, w których przeróbka
osadów zachodzi na osadniku Imhoffa, zostały poddane analizie potencjalnego antropogenicznego zagrożenia metalami
ciężkimi, zwłaszcza pod względem ich mobilności i akumulacji w glebie. Obliczenia wykonano dla stężeń metali ciężkich
w osadach ściekowych z analizowanych oczyszczalni oraz w glebie ornej z punktu pomiarowego w miejscach ich potencjalnego
wykorzystania. Obliczono wskaźnik geoakumulacji (Igeo) oraz potencjalny wskaźnik ryzyka ekologicznego (PERI).
Następnie porównano wartości wskaźników z mobilnością metali ciężkich, która stanowiła największe ryzyko zanieczyszczenia
gleby. Wykazano, że wysoki poziom potencjalnego ryzyka i wskaźniki geoakumulacji niekoniecznie dyskwalifikują
wykorzystanie osadów ściekowych, pod warunkiem, że metale ciężkie znajdują się w połączeniach stabilnych.
Abstract: Sewage sludge from sewage treatment plants has important soil-forming and fertilizing properties. However, they may not
always be used for this purpose. One of the main reasons why sludge cannot be used for natural purposes is its heavy metal
content. Sewage sludge from the WWTPs in Kornica and Pińczów, where sludge treatment takes place in Imhoff’s settling
tank, has been subjected to an analysis of potential anthropogenic risk of heavy metals, especially in terms of their mobility
and accumulation in soil. The calculations were made for concentrations of heavy metals in sewage sludge from the analysed
treatment plants and in arable soil from the measurement point in places of their potential use. The geoaccumulation
index (Igeo) and potential ecological risk index (PERI) were calculated. Then the values of the indicators were compared
with the mobility of heavy metals, which was the highest risk of soil contamination. It has been demonstrated that a high
level of potential risk and geoaccumulation indicators do not necessarily disqualify the use of sewage sludge, provided that
heavy metals are in stable connections.
B I B L I O G R A F I ALiteratura
[1] Czaplicka Anna, Ślusarczyk Zbigniew, Szarek-Gwiazda Ewa, Bazan Sonia.
2017. „Rozkład przestrzenny związków żelaza i manganu w osadach dennych
Jeziora Goczałkowickiego”. Ochrona Środowiska 39 (3): 47–54.
[2] Gawdzik Jarosław. 2013. „Mobilność wybranych metali ciężkich w osadach
ściekowych. Wyd. Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce.
[3] Gawdzik Jarosław. 2012. „Mobilność metali ciężkich w osadach ściekowych
na przykładzie wybranej oczyszczalni ścieków”. Inżynieria i Ochrona
Środowiska 15 (1): 5–15.
[4] Hakanson Lars. 1980. „An ecological risk index for aquatic pollutioncontrol
– a sedimentological approach”. Water Research 14: 975–1101.
[5] http://www.gios.gov.pl/pl/stan-srodowiska/monitoring-jakosci-gleby-iziemi
dostęp: 10-08-2019
[6] https://www.gios.gov.pl/chemizm_gleb/index.php?mod=pomiary&w=26
dostęp: 10-08-2019
[7] Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014, Uchwała Nr 217 Rady Ministrów,
z dnia 24 grudnia 2010 r., Monitor Polski, nr 101, poz. 1183.
[8] Latosińska Jolanta. 2014. „Analiza mobilności metali ciężkich z osadów
ściekowych z oczyszczalni ścieków w Olsztynie i Sitkówce-Nowiny”.
Inżynieria
i Ochrona Środowiska 17 (2): 243–253.
[9] PN-EN ISO 11885:2009. Jakość wody – Oznaczanie wybranych pierwiastków
metodą optycznej spektrometrii emisyjnej z plazmą wzbudzoną
indukcyjnie.
[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych
osadów ściekowych, Dz.U. 2010, Nr 137, poz. 924.
[11] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 stycznia 2013 r. w sprawie
kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku
odpadów danego typu, Dz.U. 2013, poz. 38.
[12] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008
roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu,
Dz.U. 2008, Nr 119, poz. 765.
[13] Singh Jiwan, Lee Byeong-Kyu. 2015. „Reduction of environmental availability
and ecological risk of heavy metals in automobile shredder residues”.
Ecological Engineering 81: 76–81.
[14] Tiruneh T. Ababu, Fadiran O. Amos, Mtshali S. Joseph. 2014. „Evaluation
of the risk of heavy metals in sewage sludge intended for agricultural application
in Swaziland”. International Journal of Environmental Sciences
5 (1): 107–216.
[15] Ustawa o odpadach, Dz.U. 2013, poz. 21.
[16] Xiao Zhihua, Yuan Xing-Zhong, Leng Lijian, Jiang Longbo, Chen Xiaohong,
Zhibin Wu, Xin Peng, Jiachao Zhang, Zeng Guangming. 2015.
„Risk assessment of heavy metals from combustion of pelletized municipal
sewage sludge”. Environmental Science Pollution Research 23 (4):
3934–3942
[17] Zhang Jian, Tian Yu, Zhang Jun, Li Ning, Kong Lingchao, Yu Ming. 2016.
„Distribution and risk assessment of heavy metals in sewage sludge after
ozonation”. Environmental Science Pollution Research 24 (6): 5118–
5125.
[18] Żelezik Monika, Gawdzik Jarosław. 2015. „The content of heavy metals
species in sewage sludge from wastewater treatment plants in Mniów”.
Archives
of Waste Water Management and Environmental Protection
17 (1): 119–126. 
Pełny tekst