Streszczenie: Norma ISO 19113:2002 ustala zasady opisywania jakości danych geograficznych i definiuje komponenty służące raportowaniu informacji o jakości. Dostarcza również narzędzi do organizowania informacji o jakości. Według niej problem jakości jest zagadnieniem wieloczynnikowym i obejmuje takie elementy, jak: kompletność, spójność logiczna, dokładność położenia, dokładność czasowa, dokładność tematyczna. Jej zasady mają zastosowanie do cyfrowych danych geograficznych, ale mogą być wykorzystane w odniesieniu do wielu innych form danych geograficznych, takich jak mapy, wykresy oraz dokumenty tekstowe. Odpowiada ona na jakże ważne dla użytkownika pytanie, czy dane geograficzne mają wystarczającą jakość dla konkretnego zastosowania. Dodatkowo norma umożliwia opisywanie zagadnień jakościowych. Numeryczne modele terenu (NMT) stanowią bardzo istotną warstwę informacyjną w systemach GIS. Wiele analiz przestrzennych wykonuje się z ich wykorzystaniem – poczynając od prostych zapytań, poprzez analizę map pochodnych NMT: map nachyleń i ekspozycji, aż po skomplikowane modelowanie zjawisk zachodzących w środowisku. Ostatnio coraz większą wagę zaczyna się przywiązywać do wiarygodności wyników analiz GIS i w związku z tym częściej pojawia się problematyka jakości i dokładności danych źródłowych w systemach GIS. Z uwagi na fakt, iż jakość jest pojęciem szerokim, nie można zastosować jednego kryterium oceny do wszystkich możliwych sytuacji. Należy poznać dziedzinę problemu i scharakteryzować cele, następnie wiedza ta musi zostać skonfrontowana z informacjami na temat posiadanych danych. Ma to związek z przydatnością danego NMT do konkretnego zastosowania (fitness to use), polegającą na tym, że dany model jest właściwy dla pewnego przedziału zastosowań i użytkownik musi mieć tego świadomość. Istotne z punktu widzenia użytkownika jest prawidłowe wyczucie celu zastosowania. To, czy NMT ma wystarczającą dokładność dla konkretnego zastosowania, zależy od samych danych go tworzących, jak również od celu, w jakim ma zostać użyty. W niniejszej publikacji podjęto próbę omówienia zagadnienia jakości NMT według wytycznych zawartych w normie ISO 19113:2002. Przedstawiono także praktyczny przykład oceny jakości wybranych arkuszy NMT, pochodzących z różnych źródeł.
Abstract: The ISO 19113:2002 standard establishes the principles for quantifying the quality of geographic data and specifies components for reporting quality information. It also provides an approach to organizing information about data quality. According to it, the issue of quality is a multifactor problem and includes such elements like: completeness, logical consistency, positional accuracy, temporal accuracy, thematic accuracy. Its principles are applicable to digital geographic data, however they can be extended to many other forms of geographic data such as maps, charts and textual documents. For data users it answers a crucial question whether or not specific geographic data is of sufficient quality for their particular application. Additionally it may be used for describing quality requirements. Digital Terrain Models (DTM) are a very important information layer in GIS applications. Multiple spatial analyses are being held with the usage of DTM – starting from simple queries, through map analysis derived from DTM: slope and aspect maps and finally finding application in complex modelling of environmental phenomenon. Recently more and more attention is paid to the GIS analysis credibility, which makes the quality issues and data sets accuracy more important then ever. Owing to fact that quality is an extensive concept, one criterion assessment cannot be applied to every possible situation. Domain of the problem as well as the goals of specific application need to be recognized and the acquired knowledge must be confronted with the information regarding possessed data. It is in connection with the reliability and fitness to use issue which states that every certain DTM is appropriate only for some set of applications, and the user must be aware of that. It is important for the user to have the sense of purpose. Whether a DTM is of sufficient quality for particular application depends on the data itself and on the purpose of its usage. In current work an attempt was made to discuss the issues regarding DTM quality in the light of guidelines included in ISO 19113:2002 Standard. Practical example of quality assessment of few chosen DTM obtained from different sources was introduced.
B I B L I O G R A F I A[1] Ackerman F.: Techniques and strategies for DEM generation. Digital Photogrammetry. American Society for Photogrammetry and Remote Sensing, 1996, pp. 135–141.
[2] Fisher P.F.: Improved modeling of elevation error with geostatistics. GeoInformatica, vol. 2, 1998, pp. 215–233.
[3] Fisher P.F., Tate N.J.: Causes and consequences of error in digital elevation models. Progress in Physical Geography, vol. 30, no. 4, 2006, pp. 467–489.
[4] ISO 19113:2002: Geographic information – Quality principles.
[5] ISO 19114:2003: Geographic information – Quality evaluation procedures.
[6] ISO 19115:2003: Geographic information – Metadata.
[7] Kraus K., Karel W., Briese Ch., Mandlburger G.: Local Accuracy Measures for Digital Terrain Model. Photogrammetric Record, vol. 21 (116), 2006, pp. 342–354.
[8] Li Z.: On the measure of digital terrain model accuracy. Photogrammerric Record, vol. 12(72), 1988, pp. 873–877.
[9] Liu H., Jezek K.C.: Investigating DEM error patterns by directional variograms and Fourier analysis. Geographical Analysis, vol. 31, 1999, pp. 249–266.
[10] Oksansen J.: Digitale eleveation model error in terrain analysis. [on-line:] http://ethesis.helsinki.fi/julkaisut/mat/maant/vk/oksanen/digitale.pdf, 2006 (Ph.D. Thesis).
[11] Wechsler S.P.: DEM Uncertainty: Evaluation and Effect on Topographic Parameters. Dissertation State University of New York, College of Environmental Science and Forestry, Syracuse, New York 2001 (Ph.D. Thesis).
[12] Wysocki J.: Europejska dyrektywa INSPIRE i problematyka jej implementacji w zakresie dokładności cyfrowych modeli powierzchni terenu. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, z. 4(38), 2007, pp. 39–46 
Pełny tekst 
YADDA/CEON