Streszczenie: W pracy przedstawiono życie i działalność architektoniczną budowniczego guberni kieleckiej Franciszka Ksawerego
Kowalskiego, który w dużym stopniu przyczynił się do nadania charakteru i wykreowania wyglądu miasta Kielce w XIX wieku.
Jest on autorem wielu projektów, m.in. Szkoły Hermana Hillera, cerkwi Wniebowstąpienia Pańskiego, wieżyczki na kościele św.
Trójcy, przebudowy i rozbudowy kościoła św. Wojciecha, odbudowy i przebudowy kieleckiego ratusza, przebudowy Pałacu Biskupów
i kolegiaty oraz wielu innych.
W pracy omówiono możliwości adaptacyjne wybranych kamienic i rezydencji miejskich zaprojektowanych według projektu Franciszka
Ksawerego Kowalskiego. Przedstawiono ich rys historyczny, obecny sposób użytkowania, możliwości adaptacji pomieszczeń
oraz scharakteryzowano ich walory użytkowe i architektoniczno-estetyczne w kontekście istniejącej struktury ogrodowej.
Pokazano również możliwości adaptacyjne wybranych obiektów do współczesnych potrzeb użytkowania oraz propozycje ich rozwiązań
funkcjonalno-przestrzennych.
Abstract: On this article presents the life and activity of the architectural builder of the Kielce‘s Government Francis Xavier
Kowalski, which greatly contributed to making the character and creating the appearance of the city of Kielce in the nineteenth
century. He is the author of many projects in Kielce: Herman Hiller School, Church of the Ascension, turrets at St. Trinity,
redevelopment and extension of the Saint Wojciech Church, reconstruction and redevelopment of the Kielce City Hall,
redevelopment of the Palace of Bishops and the collegiate and many others.
On this article discusses the capabilities of adaptability townhouses and city residences designed by the project Francis Xavier
Kowalski. It presents historical overview of this buildings as well as current method of their usage. The article characterizes also
the functionalities and architectural – esthetic qualities in the context of the existing garden’s structure. Finally it describes the
possibilities of adaptation of selected buildings to the contemporary needs and presents proposals for functional – spatial solutions.
B I B L I O G R A F I A[1] Adamczyk J.L., Przewodnik po zabytkach architektury i budownictwa
Kielc, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 1997.
[2] Adamczyk J.L., Wróbel T., Kielce – portrety zabytków, Kielce
2008, s. 18-19, 41, 56.
[3] Juruś J., Możliwości adaptacyjne zabytkowych rezydencji miejskich
[w:] Współczesne miasto jako środowisko życia człowieka
zintegrowane z przyrodą, red. S. Wehle-Strzelecka, Wydawnictwo
Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 2015, s. 79-91.
[4] Majdecki L., Historia ogrodów, T. 1-2, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2008, 2009.
[5] Małachowicz E., Ochrona środowiska kulturowego, PWN, Warszawa
1988, s. 320-346.
[6] Szczepański J., Kielecki słownik biograficzny. Architekci i budowniczowie,
PWN, Warszawa/Kraków 1990, s. 74-77.
[7] https://pl.wikipedia.org/wiki/Cerkiew_Wniebowstapienia_Panskiego_
w_Kielcach.
[8] http://inwestycje.kielce.pl/forum/viewtopic.php?f=17&t=1398. 