Streszczenie: W artykule przedstawiam problemy związane z ochroną zabytków techniki, ich konserwacją i współczesną adaptacją do innych funkcji w warunkach muzealnych na przykładzie drewnianego wiatraka kozłowego z 1880 roku, translokowanego w 2008 roku do Muzeum Wsi Kieleckiej. Przed montażem przeprowadzono ocenę stanu technicznego elementów konstrukcyjnych i mechanizmów, aby przyjąć odpowiednie rozwiązania konserwatorskie i techniczne, żeby mógł on być bezpiecznie uruchamiany w celu pokazu przemiału mąki. Jest to jedyny wiatrak kozłowy, z oryginalnym wyposażeniem, jaki udało się uruchomić w muzeach na wolnym powietrzu w P olsce. Przybliżam też historię i konstrukcję wiatraka kozłowego, by podkreślić wartość tych zabytków dla historii nauki. Nieliczne zachowane w skansenach wiatraki są szczególnie cenne i stanowią niezwykłą atrakcję dla turystów. Dokumentują ciągłość myśli technicznej sięgającej starożytności. Pozbawione swego tradycyjnego historycznego kontekstu przestrzennego, są już tylko reliktami krajobrazu kulturowego i świadkami fundamentalnej roli architektury drewnianej w kompozycji krajobrazowej wsi polskich. Są symbolem 700-letniej tradycji młynarstwa wietrznego na Kielecczyźnie i w Polsce oraz świadkami historii rodów budowniczych, młynarzy i historii wsi, w których pracowały.
Abstract: The paper discusses problems related to the preservation and maintenance of historic technical sites as well as their adaptation to new functions under museum conditions, using the example of a wooden post mill from the year 1880, which was incorporated into the Kielce Open-Air Folk Museum in 2008. Before reassembling, the structural elements and mechanisms were assessed for condition and the relevant maintenance and technical solutions were undertaken so that the mill could be used for flour milling again. The structure is the only post mill with original machinery that operates in an open-air museum in Poland. The history and design of the post mill were included to emphasize the enormous value of this structure to science. The very few mills preserved in open-air museums are not only historically significant sites and important tourist attractions; they can also be used to trace the continuity of engineering ideas originating in ancient times. Without historical context, they are mere relics of the cultural landscape and witnesses of the fundamental role of wooden architecture in the landscape composition of the Polish countryside. They are symbols of a 700-year tradition of windmill engineering in the Kielce Region and Poland and part of the history of generations of windmill builders, millers and communities in which they existed.
B I B L I O G R A F I A1. Projekt technologiczny powołania wiatraka z Dębna typu koźlak uwzględniającego aspekt dynamicznowytrzymałościowy i rozwiązania techniczne, jakie należy zastosować, by wiatrak mógł bezpiecznie pracować, Biuro Budowlane "ANKRA" sp. z o.o., Kielce marzec 2009.
2. Inwentaryzacja konserwatorska wiatraka z Dębna wyk. przez PKZ o/Kielce nr 691/Arch. MWK. 3. Projekt budowlany, t. I - Budowa obiektów o charakterze etnograficznym na terenie Muzeum Wsi Kieleckiej, stanowiący załącznik do Decyzji Starostwa Powiatowego w Kielcach o pozwoleniu na budowę, z dnia 22.11.2007 (Arch. MWK).
3. Dąbska E. (1967), Budownictwo i architektura młynów wietrznych w Polsce, Kraków.
4. Klaczyński F. (1981), Wiatraki w Polsce, "RocznikMuzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie" t.12, Szreniawa.
5. Massalski A. (red.), (1991), Kraina Świętokrzyska, [w:] Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury chrześcijańskiej, Kielce.
6. Olszański H. (2002), Chłopskie wiatraki Podkarpacia, MBL, Sanok.
7. Szymański A. (1985), Udział placówek muzealnych i skansenowskich w pracach nad młynarstwem wietrznym w Polsce. "Acta Scansenologica" t. 3, Sanok.
8. Święch J. (2005), Tajemniczy świat wiatraków, PTL, Łódź .
9. Wesołowska H. (1969), Młynarstwo wiejskie Opolszczyzny od XVIII do XX wieku, Instytut Śląski, Opole. 
Pełny tekst 
YADDA/CEON