Streszczenie: Pojazdy jednośladowe stanowią popularną i ważną grupę środków transportu. Reprezentatywnym przykładem mogą być rowery, których każdego roku na całym świecie wytwarza się ponad 20 milionów. Ponieważ źródłem energii napędzającej te pojazdy są mięśnie ludzkie, bardzo istotny jest problem przetwarzania energii i pomiar oporów ruchu. Głównym celem przeprowadzonych badań doświadczalnych było pomierzenie wartości sumarycznych oporów tarcia w łożyskach i na tej podstawie opracowanie matematycznego modelu opisującego relacje między oporami ruchu w łożyskach a wybranymi cechami konstrukcyjnymi: geometrycznym współczynnikiem przylegania, napięciem wstępnym układu łożysk i twardością bieżni na pierścieniu wewnętrznym, w określonych warunkach badań. Badania doświadczalne przeprowadzono na oryginalnym stanowisku badawczym. Jego postać konstrukcyjną oraz zasadę pomiaru w artykule także opisano. Przytoczono przykładowe wyniki pomiarów oraz opracowany model matematyczny. Przedstawione rezultaty badań potwierdziły przydatność zaprojektowanego i wykonanego stanowiska badawczego do pomiaru oporów ruchu w łożyskach specjalnych oraz prawidłowość metodyki badań.
Abstract: One-track vehicles are very popular and important transport facilities. A representative example can be bicycles of which more than 20 millions each year are produced worldwide. Because the source of motive energy in these vehicles are human muscles, the problem of energy conversion, as measured by their resistance to motion, is critical. The main aim of the worked-out experiments was to measure the value of friction resistances and on the bases of them to find a mathematical model describing the relation between resistance to motion in the bicycle bearing and some of the constructional features: geometrical coefficient of adjust, axial load and hardness of raceways in given test conditions. The experiments were made on an original bearing test stand. Its construction and principles of operation are also described.
YADDA/CEON