Publikacje

Streszczenie:

W artykule przedstawiono znaczenie architektury monastycznej w kulturze na podstawie części zamykającej pracę doktorską pt. Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, napisanej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej (pod kierunkiem prof. Ewy Łużynieckiej). Świadectwo dorobku kulturowego ukazano na tle zespołów klasztornych kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku i wyników badań architektonicznych spisanych w oparciu o wyniki prac badawczych w latach 2003-2008 na czterech założeniach. Zachowane założenia klasztorne są wytworem ludzkim składającym się na krajobraz kulturowy, który przechowuje świadectwo działalności jego dawnych mieszkańców. Obiekty klasztorne które przetrwały wieki, jako materialny dorobek społeczeństwa będący znakiem tożsamości danego regionu, zostały wpisane do rejestru zabytków i są pod opieką Miejskiego albo Wojewódzkiego konserwatora zabytków w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony. Na zlecenie konserwatora zabytków bądź w ramach autorskich prac są wykonywane badania wraz z inwentaryzacyjnymi rysunkami budowli i ich fragmentów, mające na celu udokumentowanie znajdujących się w różnej kondycji obiektów czy pozostałości po nich. Wykonywane podczas badania historii założeń architektonicznych, drobiazgowe pomiary i rysunki, np. detali architektonicznych i ich datowanie są podstawą do analiz innych obiektów. Oprócz tego dokumentacja pomiarowa jest czasami po wielu latach jedyną pozostałością odkrywanych elementów i w odróżnieniu od zmienianych niekiedy rekonstrukcji jest elementem stałym opracowania naukowego. Wykonane inwentaryzacje mogą być także w przyszłości podstawą projektów konserwatorskich oraz wszelkich prac rewaloryzacyjnych prowadzonych na terenie klasztorów.

Abstract:

Research conducted in the years 2003–2007 by the author on monastic architecture of the Canons Regular of St. Augustine in Silesia and its findings enabled the formulation of a few conclusions. One of them regards the location of Silesian canonry, the other regards architectural form – layout and construction of the church and the monastery, third regards architectural elements.

B I B L I O G R A F I A[1] Czerner O., Znalazłem tylko dwa kręgi. O starszej fazie budowy gotyckiego kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku we Wrocławiu, [in:] Nie tylko zamki – szkice ofiarowane Profesorowi Jerzemu Rozpędowskiemu w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin, Wrocław 2005, pp. 273–278.
[2] Czerner O., Resztki romańskiego kościoła pw. Panny Marii we Wrocławiu, [in:] Śląsk około roku 1000, Wrocław 2000, pp. 195–198.
[3] Czerner O., Chór kapłański i lektorium kościoła NP. Marii na Piasku we Wrocławiu w X i XIX wieku, [in:] Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 1965, z. 3–4, pp. 181–205.
[4] Czerner O., Studia nad romańską i gotycką architekturą kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku we Wrocławiu, [in:] Biuletyn Historii Sztuki 1962, R. 24, z. 3–4, pp. 360–376.
[5] Człowiek średniowiecza, edited by Le Goff Jacques, translated by M. Radożycka-Padelti, Warsaw 1996, p. 53.
[6] Derwich M., Monastycyzm w dawnych społeczeństwach europejskich, Zarys problematyki, [in:] Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym, M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz (eds.), Opole 1996, pp. 43–53.
[7] Doroz-Turek M., Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, doctoral dissertation, Wrocław University of Technology, Faculty of Architecture, Wrocław 2009.
[8] Małachowicz E., Wrocław na wyspach. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny, Wrocław 1992, pp. 34, 277.
[9] Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa: Zespół Klasztoru Augustianów, Sobótka–Górka. The card was made by B. Adamska in July 2000.
[10] Klasztor Augustianów w Żaganiu, zarys dziejów, S. Kowalski (ed.), Żary 1999.
[11] Romanow J., Romanow M., Opactwo kanoników regularnych św. Augustyna na Piasku we Wrocławiu w świetle badań archeologicznych, [in:] Średniowieczne i nowożytne nekropolie Wrocławia, R. Wachowski (ed.), Wrocław 2008.
[12] Romanow J., Klasztor NM Panny na Piasku we Wrocławiu, Badania archeologiczne w latach 1982–1986, Wrocław. Maszynopis w archiwum PSOZ we Wrocławiu, 1987.
[13] Pobóg-Lenartowicz A., A czyny ich były liczne i godne pamięci: konwent klasztoru kanoników regularnych NMP we Wrocławiu do początku XVI w., University of Opole, Faculty of Theology, Series: From the History of Christian Culture in Silesia, No. 40, Opole 2007.
[14] Pobóg-Lenartowicz A., Kanonicy regularni na Śląsku: życie konwentów w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu, University of Opole, Opole 1999, pp. 45, 62.
[15] Świechowski Z., Architektura do połowy XIII wieku na Śląsku, Warsaw 1955, Figs. 472–534, pp. 12–13, 62–63, 78–79, 80–87.
[16] Sztuka polska, przedromańska i romańska do schyłku XIII w., M. Walicki (ed.), PWN, 1971, pp. 694–695.

POWRÓT

Strona główna > Publikacje

Monastic architecture in culture - monastic design as a specific type of ecclesiastical architecture exemplified by the monasteries of the order of the Canons Regular of St. Augustine in Silesia