Streszczenie: W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, do budowy kanalizacji stosowano w XX w. głównie rury kamionkowe i betonowe. Poniżej przedstawiono wyniki wieloletnich badań CCTV przewodów kanalizacyjnych kamionkowych długo eksploatowanych, wykonanych przez Politechnikę Świętokrzyską [10, 11]. Następnie dokonano analizy uzyskanych wyników, formułując wnioski dotyczące przyczyn zaistniałych uszkodzeń.
Abstract: This article contains results of CCTV inspections of verified clay sanitary sewer pipes from various Polish cities. There are presented the most important 6 linear and 14 local vitrified clay pipes damages. The results were analyzed, in order to determine causes of pipe damage. Comparison of verified clay pipes manufactured in the past and now was made and the latest generation of pipes used in Central Europe has been presented.
B I B L I O G R A F I A[1] Górzyński S.: Z dziejów wodociągów i kanalizacji w dawnej Polsce. "Gaz, Woda i Technika Sanitarna" 1957, nr 9, s. 332-334.
[2] Steinzeug, Ein komplettes Programm für die moderne Abwasserkanalisation. Handbuch. Steinzeug GmbH. Köln 1998, S. 190.
[3] Janczewski M.: Warszawa. Geneza i rozwój inżynierii miejskiej. Arkady. Warszawa 1971, s. 526.
[4] Steinzeug-Keramo, oddział w Polsce, materiały informacyjne i zdjęcia, 2012.
[5] Kiefer H.: Stollenlösung für die Sanierung der Abwasserverhältnisse. "Steinzeug Info" 2001/2002, s. 6-16.
[6] Kuliczkowski A.: Rury kanalizacyjne. T. 3. Rury o konstrukcji sztywnej i sprężystej. Monografi a, studia, rozprawy, M4. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej. Kielce 2008, s. 396.
[7] Technologie bezwykopowe w inżynierii środowiska. Red. A. Kuliczkowski. Wydawnictwo Seidel - Przywecki. Warszawa 2010, s. 735.
[8] Kuliczkowski A., Kuliczkowska E., Kubicka U.: The criterions of urgency for sewer line rehabilitation. Proceedings of the North American Society for Trenchless Technology (NASTT) No-Dig Show 2010, Chicago, Illinois, May 2-7, 2010, pp. 1-9.
[9] Kuliczkowski A., Kuliczkowska E., Lichosik D.: Research and trenchless applications of vitrifi ed clay pipes. Proceedings of the Conference No-Dig 2012, São Paulo, November 12-14, 2012, pp. 1-10.
[10] Kuliczkowska E.: Wyniki badań kamionkowych przewodów kanalizacyjnych. "Gaz, Woda i Technika Sanitarna" 2008, nr 12, s. 10-16.
[11] Kuliczkowska E.: Kryteria planowania bezwykopowej odnowy nieprzełazowych przewodów kanalizacyjnych. Praca doktorska, Politechnika Świętokrzyska, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Wodociągów i Kanalizacji. Kielce 2007, s. 227.
[12] Liebfeld J.: Wodociągi i kanalizacja w miastach i osiedlach polskich. "Gaz, Woda i Technika Sanitarna" 1958, nr 5, s. 180, 181.
[13] Stein, D., Brauer, A.: Leitfaden zur Auswahl von Rohrwerkstoffen für kommunale Entwässerungssysteme - Teilexpertise "Nutzungs- bzw. Lebensdauer". Expertise der Prof.-Dr.-Ing. Stein & Partner GmbH, Bochum im Auftrag der FBS e.V., Bonn. Bochum, Dezember 2004. 
YADDA/CEON