Streszczenie: Powszechna dostępność przestrzeni publicznych jest jednym z czynników wpływających na obraz miasta przyjaznego, rozumianego jako miejsce
realizujące potrzeby wszystkich grup społecznych, w tym osób z niepełnosprawnością.
Celem pracy jest analiza przestrzeni publicznych Kielc w kontekście dostępności. Wybrane do badań przestrzenie istnieją na styku różnych struktur, stanowiąc przestrzeń publiczną w tradycyjnym rozumieniu wraz z siecią ulic i placów, zbiorem ważnych budowli, pomników, małą architekturą
oraz zielenią miejską. Rozważania dotyczą weryfikacji rozwiązań komunikacji, formy i kształtu projektowanej przestrzeni, tożsamości miejsca,
programu i orientacji przestrzennej. Charakterystyka i analiza przestrzeni służą ocenie dostępności.
Na podstawie przedstawionych badań można stwierdzić, iż omawiane miejsca są dostępne i zrównoważone, dzięki rozwiązaniom podnoszącym funkcjonalność przestrzeni miasta na poziomie potrzeb fizycznych, ale również psychologicznych i emocjonalnych. Analizowane przestrzenie
publiczne Kielc dzięki powszechnej dostępności gwarantują łatwą osiągalność, bezpieczeństwo użytkowania, sprzyjają właściwej percepcji przestrzeni, kontaktom międzyludzkim, a także różnym formom życia społecznego, przez co pozytywnie wpływają na postrzeganie Kielc jako miasta
przyjaznego.
Abstract: The universal accessibility of public spaces is one of the factors that contribute to the image of a friendly city, understood as a place that meets
the needs of all social groups, including people with disabilities.
The aim of this study was to analyse the public spaces of Kielce in the context of accessibility. The spaces selected for the study are located at
the intersection of different structures, constituting a public space in the traditional sense together with a network of streets and squares, a collection
of important buildings, monuments, street furniture and urban greenery. The discussion covers the verification of circulation and transport solutions,
the form and shape of the designed space, their place-based identity, programme and spatial orientation. Space characteristics and analysis were used
to assess accessibility.
The characterisation and analysis of spaces aimed to assess whether the spaces under study were attractive, sustainable and accessible due to
solutions that enhance the functionality of the city space at the level of physical, psychological and emotional needs. The analysed public spaces of
Kielce, thanks to their universal accessibility, guarantee easy accessibility, safety of use, promote proper perception of space, interpersonal contacts,
as well as various forms of social life, thus positively influencing the perception of Kielce as a friendly city.
B I B L I O G R A F I A[1] Wysocki M., Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni, Wydawnictwo PG, Gdańsk
2010.
[2] Wysocki M., Tworzenie miasta przyjaznego wszystkim, [in:] K. Solarek (red.), Miasto dostępne jako jedno z wyzwań zintegrowanego planowania, PAN KPZK, Warszawa 2017, 37–57, doi:
10.244425/118565.
[3] WHO, International Classification of Functioning, Disability and
Health (ICF), https://www.who.int/standards/classifications/international-classification-of-functioning-disability-and-health [accessed: 16.05.2023].
[4] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. 2002, nr 75, poz. 690, https://isap.
sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20020750690 [accessed: 6.06.2023].
[5] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
obiekty budowlane metra i ich usytuowanie, Dz.U. 2011, nr 144,
poz. 859, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111440859 [accessed: 6.06.2023].
[6] Ustawa z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, Dz.U.
z 2018 r., poz. 1202, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.
xsp?id=WDU20180001202 [accessed: 6.06.2023].
[7] Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia
2006 r. sporządzona w Nowym Jorku, ratyfikowana przez Polskę
dnia 6 września 2012 r., Dz.U. z 2012 r., poz. 1169, https://isap.
sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20120001169 [accessed: 6.07.2023].
[8] Standardy Dostępności dla Miasta Gdyni. Zarządzenie Prezydenta
Miasta Gdyni nr 10740/13/VI/U z 17 maja 2013 r., https://
www.zdiz.gdynia.pl/dokumenty/ud/standardy.pdf?fbclid=IwAR2z5MIjCQTycIUZrJJ7sUQ7sXI7PQRT2AVb4937KFe8OkKHb-xbQVkoEZo [accessed: 6.06.2023].
[9] 2010 ADA Standards for Accessible Design, Department of Justice
USA, 2010, https://www.ada.gov/law-and-regs/design-standards/
[accessed: 6.06.2023].
[10] Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy
unijnych na lata 2014–2020, MR/2014–2020/16(02), https://www.
funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/dokumenty/wytyczne-w-zakresie-realizacji-zasady-rownosci-szans-i-niedyskryminacji-oraz-zasady-rownosci-szans/ [accessed: 6.06.2023].
[11] Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom
ze szczególnymi potrzebami, Dz.U. 2019, poz. 1696, https://isap.
sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001696 [accessed: 6.06.2023].
[12] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, Dz.U. 2003, nr 80, poz. 717, https://isap.sejm.
gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20030800717 [accessed:
6.06.2023].
[13] Solarek K., Uniwersalna dostępność przestrzeni publicznych,
“Przegląd Komunalny” 2016, nr 12, 62–64.
[14] Mantey D., Wzorzec miejskiej przestrzeni publicznej w konfrontacji z podmiejską rzeczywistością. Przykład podwarszawskich
suburbiów, Wydawnictwa UW, Warszawa 2019, doi: 10.31338/
uw.9788323536154.
[15] Steinfeld E., Maisel J.L., Universal Design: Creating Inclusive
Environments, John Wiley & Sons, New Jersey 2012.
[16] Preiser W., Universal Design Handbook, McGraw-Hill Education,
New York 2010.
[17] Myślińska K., Public space for blind and visually impaired in architectural design – selected issues, “Space and Form” 2018, 36,
199–218, doi: 10.21005/pif.2018.36.C-07.
[18] Schneider-Skalska G., Zrównoważone środowisko mieszkaniowe, [in:] Z. Bać (red.), Habitaty – architektura socjalna, Oficyna
Wydawnicza PWr, Wrocław 2014, 45–53.
[19] Kamionka L., Architektura zrównoważona i jej standardy na
przykładzie wybranych metod oceny, Wydawnictwo PŚk, Kielce
2012.
[20] Goldsmith S., Designing for the disabled, RIBA, London 1963.
[21] Centrum Projektowania Uniwersalnego, https://design.ncsu.edu/
research/center-for-universal-design/ [accessed: 6.07.2023].
[22] Skibniewska H., Zintegrowane formy mieszkalnictwa dla osób
starszych i niepełnosprawnych, [in:] Kształtowanie przestrzeni miejskiej i budynków dla potrzeb osób niepełnosprawnych,
COOBPBO, Warszawa 1995.
[23] Kuryłowicz E., Projektowanie uniwersalne: udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym, Centrum Badawczo-Rozwojowe
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 1996.
[24] Labus A., Starzejące się społeczeństwa europejskie XXI wieku
w koncepcjach odnowy miejskiej, Wydawnictwo PŚl, Gliwice
2014.
[25] Gronostajska B., Kształtowanie środowiska mieszkaniowego dla
seniorów, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2016.
[26] Tota P., 10% miasta. Percepcja przestrzeni przez osoby z dysfunkcją wzroku, “Środowisko Mieszkaniowe” 2014, nr 13, 223–230.
[27] Wysocki M., Dostępna przestrzeń publiczna. Samorząd równych
szans, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, Kraków 2009.
[28] Solarek K., Trzy wymiary integracji w planowaniu dostępnych
miast, “Studia KPZK” 2017, nr 176, 11–36, doi: 10.24425/118564.
[29] http://geoportal.powiat.kielce.pl/map/www/mapa.php?CFGF=
wms&mylayers=+granice+obreby+OSM+ [accessed: 31.05.2023]. 
Pełny tekst 
DOI