Abstract: Issues related to trenchless rehabilitation of water supply pipes and sewers were put against the background of experience of using this technology. Additionally, the problems of pipe diagnostics ana condition assessment, the selection of the optimal trenchless technologies and the selection criteria were looked into. Development trends in trenchless technologies for rehabilitation or water supply pipes and sewers were indicated. Challenges, which concern mainly the training of students and engineers in trenchless technologies, were also discussed.
B I B L I O G R A F I A[1] Dąbrowski W., Oddziaływanie sieci kanalizacyjnych na środowisko, Politechnika Krakowska, Kraków, 2004, s. 218.
[2] Królikowska J., Niezawodność funkcjonowania i bezpieczeństwa sieci kanalizacyjnej. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, monografia nr 385, 2010, s. 142.
[3] Kuliczkowska E., Kryteria planowania bezwykopowej odnowy nie przełazowych przewodów kanalizacyjnych. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, monografia nr M3, 2008, s. 223.
[4] Kuliczkowska E., Możliwe rozbieżności w ocenach stanu technicznego przewodów kanalizacyjnych, Instal, 2014,10,79-82.
[5] Kuliczkowska E., Melody oceny stanu technicznego i rehabilitacji magistral wodociągowych wykonanych z rur z betonu sprężonego, Technologia Wody, 2014, 5, 22-28.
[6] Kuliczkowska E., Jakość i częstotliwość inspekcji CCTV przewodów kanalizacyjnych, Instal, 2015, 5, 41-44.
[7] Kuliczkowska E., An analysis of road pavement collapses and traffic safety hazards resulting from leaky sewers. The Baltic Journal of Road and Bridge Engineering, 2016, 11(4), 251-258.
[8] Kuliczkowska E., Risk of structural failure in conarete sewers due to internal corrosion, Engineering Failure Analysis, 2016, 66, 110-119.
[9] Kuliczkowska E., The interaction between road traffic safely and the condition of sewers laid under roads. Transportation Research Part D, 2016, 48, 203-213.
[10] Kuliczkowska E., Mogielski K., Diagnostyka stanu technicznego przewodów kanalizacyjnych z zastosowaniem metody elektroskanowania, Instal, 2014, 1, 37-41.
[11] Kuliczkowska E., Nadstawna E., Diagnostyka przewodów kanalizacyjnych georadarami przemieszczającymi się w ich wnętrzu, Instal, 2012, 2, 64-66.
[12] Kuliczkowska E., Starnawska K., Bezwykopowa renowacja przewodów wodociągowych z zastosowaniem żywic poliuretanowych, Instal, 2011, 7-8, 68-71.
[13] Kuliczkowska E., Zagmński T, Wykrywanie nieszczelności przewodów wodociągowych z zastosowaniem piłeczki diagnostycznej, Instal, 2010, 10, 54-56.
[14] Kuliczkowski A., Renowacja czy rekonstrukcja na przykładzie przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych, Instal, 2012, 1, 46-49.
[15] Kuliczkowski A., Ekspertyzy konstrukcyjne przewodów wodociągowych. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 2014, 3, 94-99.
[16] Kuliczkowski A., Technologie bezwykopowej odnowy przewodów kanalizacyjnych na czasy kryzysu. Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne, 2014, 2, 36-38.
[17] Kuliczkowski A., Ekologia i ekonomia rzadko idą w parze, a tak właśnie jest w technologiach bezwykopowych, Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne, 2016, 4, 82-84.
[18] Kuliczkowski A., Antoniak A., Przedłużanie bezawaryjnej pracy kolektorów ściekowych przez firmę Orica na przykładzie miasta Sydney, Inżynieria Bezwykopowa, 2007, 2, 56-58.
[19] Kuliczkowski A., Biernacki K., Renowacja przewodów kanalizacyjnych użebrowanymi taśmami spiralnie zwijanymi w technologii Danby Panel Loc, Instal, 201 4, 3, 57-60.
[20] Kuliczkowski A., Kubicka U., Redukcja emisji dwutlenku węgla przy stosowaniu bezwykopowych technologii budowy i odnowy przewodów podziemnych, Instal, 2016, 5, 57-62.
[21] Kuliczkowski A., Kuliczkowska E., Ekspertyzy konstrukcyjne kolektorów kanalizacyjnych, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 2011, 1, 18-22.
[22] Kuliczkowski A., Madryas C, Tunele wieloprzewodowe dawniej i współcześnie. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce, 201 A, s. 351.
[23] Kuliczkowski A., Rybiński S., Dyrda R„ Renowacja przewodów kanalizacyjnych systemem „krótki Relining" w Tarnowie, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 1992, 7, 162-164.
[24] Kuliczkowski A., Rybiński S., Dyrda R„ Bezodkrywkowe powiększanie przewodów kanalizacyjnych na przykładzie Dębicy, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 1994, 3, 73-76.
[25] Kuliczkowski A., Rybiński S., Książek W, Bezodkrywkowe uszczelnianie kanału sanitarnego w Nowym Sączu, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 1993, 5, 128-130.
[26] Kuliczkowski A., Zwierzchowska A., Jak studiować technologie bezwykopowe na Politechnice Świętokrzyskiej, Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne, 2013, 5, 65-67.
[27] Mac Iryas C., Przybyła B., Wysocki L, Badania i ocena stanu technicznego przewodów kanalizacyjnych. Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, 2010, s. 297.
[28] Praca zbiorowa pod redakcją A. Kuliczkowskiego, Technologie bezwykopowe w Inżynierii Środowiska, Wydawnictwo Seidel-Przywecki, 2010, s. 735.
[29] Rak J. R., Bezpieczeństwo systemów zaopatrzenia w wodę, Polska Akademia Nauk, Warszawa, 2009, s. 205. 
Pełny tekst 
YADDA/CEON