Streszczenie: W artykule przedstawiono rozwój światowej gospodarki w aspekcie potrzeb energetycznych, a szczególnie zapotrzebowanie na energię w transporcie. Wykonano analizy i prognozy ceny ropy na giełdzie w Nowym Jorku i ceny benzyny Pb95 w Polsce, stosując metody statystyczne do analizy szeregów czasowych. W wyniku analiz utworzono modele multiplikatywne, w których składowymi są funkcje opisujące zmienność wynikającą z trendu, ze zmian sezonowych, ze zmian cyklicznych i losowych. Utworzone modele dobrze aproksymowały dane rzeczywiste z rynków paliw. W celu prognozowania cen utworzono prognozy dla wszystkich funkcji składowych modelu z pominięciem funkcji zmian losowych. W celu uzyskania prognozy zmian cyklicznych zastosowano model Browna. W artykule przedstawiono także prognozę jakościową.
Abstract: The article presents the development of the global economy in terms of energy needs, and specifically the demand for transport energy. Prices of crude oil on the New York Stock Exchange and the Pb95 petrol in Poland were analysed and forecasted, taking advantage of statistical methods for time series analysis. In reliance on the analyses, multiplicative models were developed whose constituents are functions depicting fluctuations related to trends, seasonal changes, cyclic and random variations. The developed models approximated well the real data obtained from the fuel markets. For price forecasting purposes, forecasts were developed for all constituent functions of the model, to the exclusion of the random variation function. The Brown's model was applied to the forecasts of cyclic variations. This paper also presents qualitative forecast for fuel market.
B I B L I O G R A F I A1. Aczel, A. D.: Statystyka w zarządzaniu. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000.
2. BP Statistical Rewiev of World Energy Full Report 2011.
3. Cieślak, M. (red.) i in.: Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1997.
4. Misior, G.: Analiza rynków wybranych paliw w transporcie światowym i polskim. Próba prognozy. Praca magisterska pod kierunkiem Z. Skrobackiego, Wydział ZiMK Politechnika Świętokrzyska, Kielce 2012.
5. Moore, P. G.: Ryzyko w podejmowaniu decyzji. PWE Warszawa 1975 (tytuł oryginału: Risk In business decision. Longman Group Limited, London 1972).
6. Nowak, E. (red.): Prognozowanie gospodarcze. Metody, modele, zastosowania, przykłady. Agencja Wydawnicza "Placet", Warszawa 1998.
7. Skrobacki, Z.: Moduł prognoza, [w:] Powierża, L. (red.): Wybór użytecznej konfiguracji systemu bioagrosuszącego. Politechnika Warszawska, Zakład Inżynierii Systemów. Płock 2003.
8. Skrobacki, Z.: Identyfikacja procesów w aspekcie prognozowania, [w:] Powierża, L. (red.): Zarys inżynierii systemów bioagrotechnicznych. Część 2. Egzemplifikacje: Efektywność i identyfikacja. Politechnika Warszawska, Zakład Inżynierii Systemów, Płock 2007.
9. Skrobacki, Z.: Qualitative Forecast for Fuel Market Accounting for Sustainable Development, [w:] Powierża, L. (red.): Problems of Maintenance of Sustainable Technological Systems. Tom II, serii Monografi i Zespołu Systemów Eksploatacji SPE KBM PAN. Wyd. PN-TTE Warszawa 2010.
10. Skrobacki, Z.: Prognozy cen ropy na giełdzie w Nowym Jorku. Autobusy - Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe 2010, nr 6(126), wersja elektroniczna.
11. Supernat, J.: Techniki decyzyjne i organizatorskie. Wydawnictwo Kolonia Limited, Wrocław 2000.
12. Symonides, E.: Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
13. Zeliaś, A., Pawełek, B., Wanat, S.: Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003.
14. http://epp.eurostat.ec.europa.eu
15. http://energetyka.wnp.pl/popyt-na-energie
16. http://mrc.tychy.pl/ceny.paliw
17. http://www.autocentrum.pl/paliwa
18. http://www.eia.gov
19. http://www.ekonomia24.pl /artykul/671267.html
20. http://www.worldbank.org. 
YADDA/CEON