Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących zachowania się kierowców w sytuacjach przedwypadkowych. Zostały one przeprowadzone w symulatorze jazdy samochodem autoPW w ramach projektu badawczego N509 016 31/1251. Wykonano badania w zainscenizowanej sytuacji zagrożenia polegającej na wniknięciu w obszar jezdni przeszkody w postaci pieszego. W artykule przedstawiono rezultaty pomiarów wielkości opisujących sposób reagowania kierowców w opisanej sytuacji zagrożenia: czasu reakcji kierowców i częstości (prawdopodobieństwa) podjęcia przez nich określonego manewru obronnego. Wielkości te przedstawiono w funkcji czasu ryzyka. Zaprezentowane wyniki potwierdzają słuszność prowadzenia tego rodzaju badań w symulatorach w związku z możliwością dosyć wiernego odwzorowania wyglądu otoczenia, scenariusza zdarzeń w stosunku do możliwych rzeczywistych sytuacji.
Abstract: This paper presents the results of research studies on behaviours of drivers in pre-accident situations. They were carried out in the driving simulator autoPW under the research project N509 016 31/1251. The tests were performed in a staged dangerous situation involving a sudden emergence of a roadblock in a form of a pedestrian into the roadway area. The paper presents the results of measurements of the quantities that describe the way drivers react in the hereto described situation posing danger on: reaction time of drivers and the frequency (probability) of a defensive man oeuvre that they take. The quantities were presented in the risk time function. The results presented prove legitimacy for conducting this type of research studies in simulators due to a possibility of a quite true mapping of the environment appearance, scenario of events, in view of possible real situations.
B I B L I O G R A F I A[1] Chodnicki P., Guzek M., Lozia Z., Mackiewicz W., Stegienka I.: Statyczny symulator jazdy samochodem autoPW, wersja 2003. Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Mechanika. Zeszyt nr 79. Kielce 2004, ss. 157-164.
[2] Guzek M., Jurecki R., Lozia Z., Stańczyk T. L.: Badania kierowców na torze i w środowisku wirtualnym. Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej, nr 84, Kielce 2006. ss.195-206.
[3] Guzek M., Jurecki R., Lozia Z., Stańczyk T.: Badania zachowania kierowców w sytuacjach przedwypadkowych realizowane w symulatorze jazdy samochodem. Konferencja Instytutu Ekspertyz Sądowych, Szczyrk 27-29 października 2006.
[4] Guzek M., Lozia Z., Pieniążek W.: Weryfikacja eksperymentalna modelu symulacyjnego stosowanego w symulatorze jazdy samochodem. Zeszyty Instytutu Pojazdów Politechniki Warszawskiej, nr 4 (34)/99. Warszawa 1999. ss. 69-87.
[5] Guzek M., Lozia Z., Zdanowicz P., Jurecki R. S., Stańczyk T. L.: Research on behaviour of drivers in accident situation conducted in driving simulator. Journal of KONES Power-train and Transport, Vol. 16 No.1, 2009, pp. 173-183.
[6] http://www.it.pw.edu.pl/autopw/
[7] Jurecki R. S.: Modelowanie zachowania kierowcy w sytuacjach przedwypadkowych. Rozprawa doktorska. Politechnika Świętokrzyska, Wydział MiBM, Kielce 2005.
[8] Lozia Z.: Model symulacyjny ruchu i dynamiki samochodu dwuosiowego, wykorzystywany w symulatorze. Zeszyty Instytutu Pojazdów Politechniki Warszawskiej. Zeszyt 4(34)/99, Warszawa 1999. ss. 37-51.
[9] Lozia Z.: Symulatory jazdy samochodem. WKŁ, Warszawa 2008.
[10] Stańczyk T. L., Jurecki R.: Czasy reakcji kierowców w stanach zagrożenia wypadkowego. WSB im. J. Chrapka w Radomiu. Materiały II Konferencji "Rozwój techniki samochodowej a ubezpieczenia komunikacyjne", Radom, 7-8.06.2006, ss. 321-348. 
YADDA/CEON