Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań oddziaływań adsorpcyjnych metalowych elementów węzłów tarcia: stali 100Cr6, powłoki stopowej Ni-P oraz powłoki kompozytowej Ni-P-Al2O3. Powłoki stopowe i kompozytowe wytwarzano sposobem bezprądowym na podłożu ze stali 100Cr6. Badania obejmowały pomiary adsorpcji oraz właściwości tribologicznych. Testy tribologiczne na testerze T-11 realizowano w skojarzeniu kula-tarcza w warunkach tarcia technicznie suchego oraz tarcia ze smarowaniem modelową substancją smarową oraz modelową substancją smarową zawierającą dodatek przeciwzużyciowy w postaci dialkiloditiofosforanu cynku - ZDTP. Badania tarciowe realizowano w temperaturze otoczenia To = 22°C, dodatkowo testy dla powłok kompozytowych wykonano w temperaturze podwyższonej TP = 150°C.
Abstract: The article discusses the analysis of adsorptive interactions of metallic elements of the friction junction, i.e. for the 100 Cr6 steel, alloy Ni-P coatings, and the composite coatings, i.e. Ni-P-Al2O3. The alloy and composite coatings were superimposed on steel elements, 100Cr6, using the electrolyse plating technique. The investigations included the measurements of adsorption, tribological tests, and analyses of the effects of tribochemical interactions using in a ball- on-disc system device. The tests were relaxed on a T-01M tester in technically dry friction conditions and during friction for model lubricant and for model lubricant containing antiwear additive - ZDTP. The research was realised in To = 22°C. Additionally, there were tests for composite coatings in an increased temperature Tp = 150°C. The analysis of the adsorption on the tribological properties of the coatings shows that there is a significant influence of this phenomenon on the wear.
B I B L I O G R A F I A1. Alirezaei Sh., Monirvaghefi S.M., Salehi M., Saatchi A.: Effect of alumina content on surface morphology and hardness of Ni-P-Al2O3 electroless composite coatings, Surf. & Coat. Techn. 2-3, 2004, 170-175.
2. Madej M., Ozimina D.: Electroless Ni-P-Al2O3 composite coatings, Kovove Materiały - Metallic Materials 44, 2006.
3. Madej M., Ozimina D.: Formowanie przeciwzużyciowych heterogenicznych warstw powierzchniowych na elementy ślizgowych węzłów tarcia, Problemy Eksploatacji 1, 2005, 35-42.
4. Madej M., Ozimina D., Piwoński I.: The influence of tribochemical reactions of antiwear additives on heterogeneus surface layers in boundary lubrication, Tribology Letters 22, 2006, 135-141.
5. Ozimina D.: Przeciwzużyciowe warstwy wierzchnie w układach tribologicznych, Monografia nr 33 Wyd. PŚk, Kielce 2002.
6. Xu H., Yang Z., Li M.-K., Shi Y.-L., Huang Y., Li H.-L.: Synthesis and properties of electroless Ni-P-Nanometer Diamond composite coatings, Surf.& Coat. Techn. 2-3, 2005, 161-165. 
YADDA/CEON