Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań nad mobilnością metali ciężkich. Metodologia zastosowana w pracy została zaproponowana przez Community Bureau of Reference (BCR). Dostarczone do badań osady ściekowe pochodziły z pięciu komunalnych oczyszczalni ścieków z Polski centralnej. Oczyszczalnie różniły się zarówno wielkością (RLM), jak i sposobem stabilizacji osadów ściekowych. Wykazano, że metale ciężkie były obecne głównie we frakcjach niemobilnych, które nie mają istotnego znaczenia w aspekcie toksykologicznym. Wykazano wpływ wielkości oczyszczalni ścieków na formy występowania metali ciężkich. Postawiono hipotezę, że formy miedzi w osadach ściekowych są charakterystyczne dla tego metalu. Uzyskana metodą ekstrakcji sekwencyjnej (BCR) osadów ściekowych zawartość cynku, ołowiu, kadmu, niklu i chromu nie zależała w sposób jednoznaczny od sposobu stabilizacji osadów ściekowych.
Abstract: The article presents the results of heavy metal mobility research. The methodology used in the research was suggested by the Community Bureau of Reference (BCR). The examined sludge was supplied by five municipal sewage treatment plants (from central Poland) of different capacity and methods of sewage sludge stabilization. It was proved that heavy metals were present mainly in immobile sludge fractions without any significance for a toxicological aspect. The capacity of sewage treatment plants demonstrate an explicit influence on the forms of heavy metals present in BCR fractions. A hypothesis was formulated that copper forms in sewage sludge are the characteristic feature of this chemical element. The percentage contribution of zinc, lead, cadmium, nickel and chromium in BCR fractions obtained using the method of sewage sludge extraction did not depend significantly on the method of sludge stabilization.
B I B L I O G R A F I A[1] 'Alvarez EA, Mochón MC, Jiménze Sánchez JC, Rrodríguez MT. Heavy metal extractable forms in sludge form wastewater treatment plants. Chemosphere. 2002
47:765-775.
[2] Chen M, Li X, Yang Q, Zeng G, Zhang Y, Liao D, Liu J, HU J, Guo L. Total concentration and speciation of heavy metals in sewage sludge from Changasha, Zhuzhou and Xiangtan in middle - south region of China. J Hazard Mater. 2008
160:324-329.
[3] Dahlin CL, Williamson CA, Collins WK, Dahlin DC. Sequential extraction versus comprehensive characterization of heavy metal species in brownfield soils. Environ Foren. 2002
3:191-201.
[4] Fytili D, Zabaniotou A. Utilization of sewage sludge in UE application of old and new methods - A review. Renewable and Sustainable Energy Rev. 2008
12:116-140.
[5] Ryu HW, Moon HS, Lee EY, Cho KS, Choi H. Leaching characteristics of heavy metals from sewage sludge by Acidithiobacillus thiooxidans MET. J Environ Quality. 2003
32:751-759.
[6] Weiner RF, Matthews RA. Environmential Engineering. Burlington: Elsevier Science
2003.
[7] Xiang L, Chan LC, Wong JWC. Removal of heavy metals from anaerobically digested sewage sludge by isolated indigenous iron-oxidizing bacteria. Chemosphere. 2000
41:283-287.
[8] Strawn DG, Sparks DL. Effects of soil organic matter on the kinetics and mechanisms of Pb (II) sorption and desorption in soil. Soil Sci Am J. 2000
64:144-156.
[9] De la Guardia M, Morales-Rubio A. Modern strategies for the rapid determination of metals in sewage sludge, Trends in Anal Chem. 1996
15(8):311-318.
[10] Krogmann U, Boyles LS, Bamka WJ, Chaiprapat S, Martel CJ. Biosolids and sludge management, Water Environ Res. 1999
71(5):692-714.
[11] Gruca-Królikowska S, Wacławek W. Metals in the environment part II. Effect of heavy metals on plants. Chem Dydakt Ekol Metrol. 2006
11(1-2):41-56. 
DOI 
YADDA/CEON